Hoe voorkom je dat beleid en uitvoering niet goed aansluit bij of te ver afstaat van de leefwereld? Hoe kunnen we vertrouwen helpen opbouwen door andere relaties te ontwikkelen tussen overheid en burger? 

Naar aanleiding van het PONT event ‘Van Stuurloos naar Stuurkracht’ start in november een nieuwe boekenclub met ditzelfde thema onder leiding van Georgina Kuipers. 

Inschrijven voor deze boekenclub is helaas niet meer mogelijk. Maar mocht je willen weten wat we deze boekenclub gaan doen – bijvoorbeeld ter inspiratie of omdat je misschien een volgende keer wilt meedoen – kan je hier alle informatie vinden.

Georgina neemt de deelnemers mee langs een inspirerende selectie van boeken en andere publicaties over het in beweging krijgen van openbaar bestuur. We onderzoeken met een gemixte groep publieke professionals en ontwerpers hoe we samen kunnen toewerken naar meer stuurkracht in een wereld die niet maakbaar is en hoe een ontwerpende aanpak daarbij zou kunnen helpen. Want hoe verhoud je je tot een wereld en maatschappij die continu in verandering is?  

Deze boekenclub daagt je uit om te reflecteren op je eigen werkpraktijk aan de hand van de gelezen boeken en vooral ook van en met elkaar te leren.

We lezen in ieder geval het boek Stuurloos van Kustaw Bessems en hij zal zelf ook aansluiten bij de sessie over zijn boek.

Over Georgina Kuipers 

Dr. Georgina Kuipers is als senior onderzoeker, docent en opleidingsmanager verbonden aan de Nederlandse School voor Openbaar Bestuur. Zij is betrokken bij onderzoeken op het terrein – en de raakvlakken – van bestuur en recht. Haar interesse gaat in het bijzonder uit naar onderwerpen rondom vertrouwen en vertrouwen in de overheid. 

Van 2017 tot 2021 was zij als promovenda verbonden aan de afdeling Staats- en bestuursrecht van de Universiteit Leiden, waar zij interdisciplinair promotieonderzoek verrichtte met als titel ‘Beschadigd vertrouwen’ over vertrouwenwekkend schadebeleid na door de overheid gefaciliteerde schade.

Leeslijst

Sessie 1: Liefdevol de beleidsbubbel doorprikken
Tijdens de eerste sessie trappen we onze zoektocht naar stuurkracht af door het gesprek aan te gaan over De Beleidsbubbel van Marije van den Berg. In het boek beschrijft ze dat de neiging bij falend beleid al gauw is om méér beleid te maken. Maar hoe kan het ook? Volgens haar analyse moet veel van het bestaande beleidsproces anders, maar kan dat het beste liefdevol gebeuren. Bestuurders en beleidsmakers zouden een stuk meer vanuit de ‘afnemers’ van het beleid kunnen werken. Bovenal stelt Marije dat de overheid meer vanuit de gemeenschap zou moeten redeneren. Herkennen we haar analyses, en (h)erkennen we haar oplossingen en suggesties voor handelingsrepertoire?

Sessie 2: Dilemma’s bij de Belastingdienst
De tweede sessie staat in het teken van de ervaringen die de Belastingdienst opdeed bij het schadebeleid voor de Fraude Signalering Voorziening, ook wel de ‘fraudelijst’. Het organisatieonderdeel dat een hersteltraject opzette en uitvoerde maakte gebruik van de zes principes van vertrouwenwekkend schadebeleid die Georgina uiteenzette in haar promotieonderzoek. Welke dilemma’s kwamen daarbij naar voren en wat zegt dat over de manier waarop de overheid om gaat, en kan gaan, met kwetsbare mensen en gevoelige, gecompliceerde beleidsdossiers? We lezen het essay Vormgeven aan schadebeleid en luisteren de bijbehorende podcast.

Sessie 3: Stuurloos als spiegel
In zijn boek Stuurloos bundelt Kustaw Bessems zijn lessen uit vele jaren journalistiek onderzoek naar het openbaar bestuur. In het bijzonder verwijst hij naar de vele gesprekken die hij voerde voor de gelijknamige podcastserie. We gaan met hem in gesprek over zijn analyse – die veel pijnlijke tekortkomingen in het Nederlandse openbaar bestuur aanwijst – en zijn voorzichtig opgestelde verbetersuggesties. En sinds het schrijven en verschijnen van het boek is Kustaw zelf (meer) aan de slag gegaan om het openbaar bestuur actief te verbeteren: hoe bevalt hem dat?

Sessie 4: Reflectie en de grenzen van de maakbaarheid
In de laatste sessie bundelen we de inzichten uit de eerdere bijeenkomsten en kijken we kritisch naar het idee van maakbaarheid als vergevorderde, of misschien onafwendbare, vorm van stuurkracht. Dat doen we mede aan de hand van het boek Seeing Like A State van James C. Scott. Met goede bedoelingen om de wereld beter te maken lijkt niks mis, maar de macht van de staat kan soms vergaand ingrijpen in de levens van burgers. The road to hell is paved with good intentions, zo zong zelfs Madonna. Wat is er te leren van deze studie van falende overheidssturing? Is Scott’s perspectief te negatief, of herkennen we in zijn analyse en waarschuwing ook mogelijke tekortkomingen in de aanpak van beleidsmakers en ontwerpers?

Praktisch

De eerste en laatste bijeenkomst vinden live in Den Haag plaats. De middelste twee zijn online. Je kan onderstaande data vast in je agenda zetten

  • 19 november 19:30 – 21:30
  • 14 januari 19:30 – 21:30
  • 4 maart 19:30 – 21:30
  • 22 april 19:30 – 21:30

Deelname is kosteloos. Het is de bedoeling dat je zelf de boeken aanschaft of op een andere wijze verkrijgt.