Wat zijn praktijken?
PONT wil lerend werken aan een sterkere samenwerking tussen ontwerpers en ambtenaren, om de impact van ontwerp op complexe maatschappelijke vraagstukken te vergroten. Centraal in het lerende karakter staat de brug met de praktijk: we willen leren van wat er goed gaat, herkennen wat er beter kan in de samenwerking, zichtbaar maken wat de impact is van een ontwerpende aanpak, en waar mogelijk de praktijk een duwtje in de rug geven.
Een groot deel van dit leren vindt dus plaats in de praktijk: we kijken mee bij lopende samenwerkingen tussen ontwerpers en overheid. De samenwerkingen die we volgen, noemen we dan ook ‘praktijken’. We volgen deze praktijken met behulp van een impactversterker: een ervaren professional uit de ontwerp- of overheidswereld die het leren binnen en met de praktijk stimuleert, bredere lessen ophaalt en waar nodig de samenwerking bijstuurt en aanzet tot reflectie. Zo maken we de waarde van ontwerp zichtbaar, helpen we de praktijk verder én leren we wat er nodig is om met zo veel mogelijk resultaat te werken. We volgen en leren nu van 12 praktijken, waar twee nieuwe aan worden toegevoegd.
We volgen 2 projecten binnen Werk aan Uitvoering (WaU)
Het programma Werk aan Uitvoering is gestart om de publieke dienstverlening en beleidsuitvoering duurzaam te verbeteren, met oog voor de behoeften van mensen en bedrijven. Als één overheid – met departementen, uitvoeringsorganisaties, medeoverheden en politiek – werken ze samen aan mensgerichte, wendbare en toekomstbestendige dienstverlening. Binnen hun diverse programma zijn ze begonnen met 2 ontwerpende projecten, die PONT volgt en versterkt als praktijken. Voor beide projecten kon PONT vanaf de acquisitie van ontwerpers al betrokken zijn; een mooie kans om van begin tot eind te leren en versterken. Bas Raijmakers is Impactversterker bij deze trajecten. Hij neemt ervaring mee vanuit zijn studio Stby, waar hij design inzet als onderzoeksinstrument.
Over de doorontwikkeling van de Uitvoeringstoets
Een van die trajecten gaat over doorontwikkeling van de Uitvoeringstoets. Deze toets beoordeelt de uitvoerbaarheid en handhaafbaarheid van een wetsvoorstel en stimuleert daarmee een vroege betrokkenheid van uitvoeringsorganisaties bij het beleidsproces. De ontwerpvraag waar de bureaus The Revolution en Fundamentals Academy samen mee aan de slag gaan voor Werk aan Uitvoering luidt: hoe kunnen we de Uitvoeringstoets zodanig doorontwikkelen dat de samenwerking tussen uitvoering, beleid en politiek wordt versterkt? In het traject is het samenbrengen van verschillende perspectieven (beleid, uitvoering, politiek) belangrijk: samen moeten deze leiden tot beter uitvoerbaar beleid. Met deze aanpak wordt tegelijkertijd gewerkt aan een verbetering van de Uitvoeringstoets, zodat deze gemakkelijker kan worden gemaakt en gebruikt.
Over de doorontwikkeling van het Leernetwerk
Er is een grote hoeveelheid beschikbare kennis, instrumenten en ervaringen beschikbaar die Werk aan Uitvoering bundelt op een centrale Kennisbank. Het tweede traject, waar bureau Kessels & Smit mee aan de slag gaat voor PONT, draait om de daadwerkelijke toepassing van deze kennis en daarmee bijdraagt aan betere publieke dienstverlening. Het traject moet leiden tot een duurzame aanpak waarbij organisaties elkaar makkelijk kunnen vinden rondom gedeelde vraagstukken, beschikbare instrumenten effectief kunnen inzetten, van elkaars ervaringen kunnen leren en samen kunnen werken aan het verbeteren van publieke dienstverlening.
We volgen een nieuwe praktijk binnen programma Erkenning en Herstel
Wanneer mensen onrecht is aangedaan, zij daaronder hebben geleden en het vertrouwen in de overheid is beschadigd, voert de overheid hersteloperaties uit. Het gaat hierbij vaak om schrijnende situaties zoals het toeslagenschandaal, aardbevingsschade, geweld in de jeugdzorg, adoptieproblemen, verkeerd berekende WIA-uitkeringen of institutioneel racisme.
De manier waarop erkenning en herstel worden vormgegeven, kan bijdragen aan het herstel van vertrouwen – maar als dit onvoldoende gebeurt, juist ook wantrouwen versterken.
Het programma Erkenning & Herstel stimuleert leren van eerdere hersteloperaties om het beter te doen. Het programma werkt aan het verankeren van rechtvaardigheid in ambtelijk handelen, het centraal stellen van erkenning in beleid en uitvoering, de opbouw van een supportnetwerk en het borgen van geleerde lessen binnen de rijksoverheid.
De programmadirectie wil deze opgave ontwerpend aanpakken: lerend, waardengedreven, in samenwerking met de leefwereld, en via een iteratief en co-creatief proces. Om deze ontwerpgerichte werkwijze te integreren, werkt het programma samen met PONT. Jurian Strik volgt en versterkt deze praktijk als impactversterker.